Celiakia – alergia czy nietolerancja?
- Autor:
- Doktor Problem
- Opublikowano:
- Kategorie:
- Zdrowie
- Tagi:
Jedną z najczęściej występujących chorób układu pokarmowego jest celiakia nazywana także chorobą trzewną. Często mylona z alergią czy nadwrażliwością na gluten. Jest to pewnego rodzaju nietolerancja, do której dołącza się odpowiedź układu immunologicznego organizmu – pojawiają się we krwi odpowiednie przeciwciała. Jest to bardzo niebezpieczna choroba, nieleczona może doprowadzać do zaniku kosmków jelita, a co za tym idzie zaburzać wchłanianie składników pokarmowych i prowadzić do wielu powikłań. Szacuje się że choruje na nią minimum 1% społeczeństwa. Dwa razy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Jest chorobą dziedziczną.
Gluten
Jest to białko zbóż, występujące w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie (nieoczyszczonym, pochodzenia polskiego – na rynku dostępny jest owies w odmianie bezglutenowej) oraz we wszystkich produktach pochodzących z wyżej wymienionych zbóż. W cieście odpowiada za charakterystyczną gąbczastą strukturę ciasta. Dla zdrowych osób związek zupełnie nieszkodliwy, dla chorych na celiakię powodujący wiele poważnych problemów zdrowotnych.
Objawy
Choroba ta pojawia się zarówno u małych dzieci jak i dorosłych. Jest kilka postaci celiaki i od nich zależą objawy:
pełnoobjawowa – charakteryzująca się bólem brzucha, przewlekłą biegunką, wzdęciami i cuchnącymi stolcami. Często także zanikiem kosmków jelitowych, spadkiem masy ciała, zahamowaniem wzrostu, powiększeniem brzucha, zaburzonym wchłanianiem składników odżywczych powodujących np niedokrwistość czy osteoporozę,
ubogoobjawowa – bez dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pojawiają się zmiany w błonie śluzowej jelita, zahamowanie wzrostu, choroby związane ze złym wchłanianiem,
ukryta – u chorych u których po zastosowaniu odpowiedniej diety objawy ustąpiły,
potencjalna – u chorych bez objawów i zaniku kosmków jelitowych.
Inne, mniej związane z układem pokarmowym, a równie ważne i często występujące objawy to: choroba Duhringa, próchnica, afty w jamie ustnej, cukrzyca, choroby tarczycy, migrena, autyzm, zaburzenia miesiączkowania.
Diagnostyka
Wszystkie postacie celiaki charakteryzują się występowaniem odpowiednich przeciwciał we krwi. Aby zdiagnozować chorobę wystarczy przeprowadzić badanie krwi – oznaczając przeciwciała przeciwendomyzjalne (EmA), przeciwko tkankowej transglutaminazie (tTG) oraz przeciwciała przeciwko deaminowanym peptydom gliadyny (DGP) w klasie IgA, po wcześniejszym wykluczeniu niedoboru IgA. Za wynik pozytywny uznaje się występowanie dwóch z trzech rodzajów przeciwciał. Ponadto można potwierdzić wyniki przeprowadzając biopsję jelita, która pokaże stan jego śluzówki. Bardzo skuteczne jest także przeprowadzenie badań genetycznych – oznaczenie alleli HLA-DQ2 i/lub DQ8.
Leczenie
Jedyną metodą leczenia choroby trzewnej jest przejście na dietę bezglutenową. Oznacza to wyeliminowanie z jadłospisu pszenicy (także orkiszu!), żyta, jęczmienia i owsa (nieoczyszczonego) a także wszystkich produktów pochodzących z tych zbóż takich jak: mąka, pieczywo, ciastka, makarony, płatki, kasze (np kuskus, pęczak czy perłowa), panierki czy kawa zbożowa. Niestety nie są to jedyne produkty których musi unikać osoba będąca na diecie bezglutenowej. W dzisiejszym świecie firmy produkujące żywność dodają skrobie czy słody zawierające gluten w celu polepszenia jakości lub obniżenia ceny produkcji do wielu grup produktów, których głównym składnikiem wcale nie są zboża i nikt nie pomyślałby że te produkty także mogą być dla chorego niebezpieczne. Do produktów takich należą między innymi smakowe napoje mleczne, śmietana, sery, wędliny, płatki kukurydziane i ryżowe, słodzone napoje, piwo, sos sojowy, majonez, zupy i sosy w proszku, sos sojowy, proszek do pieczenia, słodycze czy mieszanki przypraw.
Produkty bezpieczne
Glutenu nie zawierają takie zboża jak: kukurydza, ryż, gryka, proso, amarantus, quinoa. Nie ma go także w świeżych nieprzetworzonych rybach, mięsach, jajach, warzywach i owocach, serze białym, maślance, kefirze, maśle, margarynie, oliwach i olejach (z wyjątkiem oleju z kiełków pszenicy), herbacie, kawie, sokach owocowych czy wodzie mineralnej. Cała żywność przetworzona, czyli pochodząca od tych produktów, może jednak w trakcie procesu produkcji mieć dodany składnik zawierający gluten. Sposobem na to żeby nie zwariować i utrzymać zdrową i urozmaiconą dietę nie mogąc spożywać glutenu jest uważne czytanie etykietek kupowanych produktów. Jeśli na etykiecie znajdziemy symbol przekreślonego kłosa, oznacza to że jest to produkt bezglutenowy czyli bezpieczny.
Jeśli natomiast w składzie produktu znajdziemy skrobię pszenną czy słód jęczmienny, świadczy to o dodaniu przez producenta składników które mogą szkodzić konsumentom chorym na celiakię i należy taki produkt odstawić wtedy na półkę. Najbezpieczniej jest kupować półprodukty i przygotowywać samemu w domu np pieczywo czy wędliny. Prowadząc jednak zabiegany tryb życia jest to czasem uciążliwe i bardzo często po prostu niemożliwe. Dlatego najlepiej kupować jest produkty bezglutenowe (z przekreślonym kłosem) i najmniej przetworzone jedzenie w postaci pojedynczych produktów a nie tak zwanych miksów, a w restauracjach pytać o skład poszczególnych dań, zrezygnować z tych do których może być dodana mąka – takich jak sosy, zupy kremy, panierowane i smażone mięso czy ryby i wybierać te potrawy, w których widać konkretnie co jest na talerzu.
Frazy wpisywane w wyszukiwarkach aby znaleźć ten artykuł:
| | | | |
Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.
Najistotniejsza jest dieta. Jeśli nie bedziemy rygorystycznie przestrzegać diety to niestety niewiele z takiego leczenia będzie. Trzeba spożywac jedynie produkty bezglutenowe. Obecnie nie jest już tak źle jak jeszcze kiedyś było z dostepem do produktów bezglutenowych. Można je kupić w sklepach ze zdrową żywnością lub zamówić przez internet. Można kupować gotowe produkty lub mąką bezglutenową i z niej robic chleby, ciasta itp. Początki sa trudne i trzeba przez to przebrnąć- przyzwyczaić sie. Jako dodatkowe wsparcie dla leczenia celiakii można zastosować probiotyki. Odpowiednio dobrany probiotyk uszczelnia barierę jelitową co utrudnia alergeną przedostawanie sie do krwioobiegu. Probiotyki mozna stosowac ciagle lub co jakiś czas przez okres co najmniej 3 miesięcy